Центр развития ребенка 4 арск

Сүз байлыгын үстерә торган туплы уеннар!
25.06.2020

 Туп белән уеннар борынгы заманнардан ук билгеле, ләкин тарихта бу уеннарның барлыкка килү урыны һәм вакыты билгеле түгел. Тормышта һәрбер бала туп белән таныш. Туп белән уеннар бик популяр, дөнья халыкларының барысында да диярлек бу уеннар очрый. Туп белән уеннар баланың аралашу ихтыяҗын уята, үз яшенә хас булмаган хәрәкәтсезлектән арындыра.

Туп, туп,  матур туп!

Сикер, сикер, матур туп!

Бер, ике, бер, ике,

 Сикер, сикер, матур туп!

Туп белән уеннар борынгы заманнардан ук билгеле, ләкин тарихта бу уеннарның барлыкка килү урыны һәм вакыты билгеле түгел. Тормышта һәрбер бала туп белән таныш. Туп белән уеннар бик популяр, дөнья халыкларының барысында да диярлек бу уеннар очрый. Туп белән уеннар баланың аралашу ихтыяҗын уята, үз яшенә хас булмаган  хәрәкәтсезлектән арындыра. Кул бармакларының актив хәрәкәтләнүе сөйләм үсешен стимульләштерү фактын исәпкә алып, мәктәпкәчә яшьтәге балалар өчен  туп белән  “Сүз байлыгын үстерүче”  уеннар тәкъдим итәм.

1. «Сүзне үзгәртик, үзгәртеп озынайтыйк» туп ыргытулы уены.

 Максат: сүз байлыгын, игътибарны, фикерләү тизлеген үстерү. Уен барышы: Уенны алып баручы бала 1 иҗекле: бал, кул, тал, кебек сүзләрне әйтеп, тупны иптәшенә ыргыта. Тупны тотып алган бала сүзне  ике иҗекле булырлык итеп үзгәртә (бал — баллы) һәм тупны кирегә ыргыта. Сүзнең иҗек саны ачыклана.

2. «Тупны ыргыт һәм хайваннарны әйт» туп ыргытулы уены. Уен темасы үзгәрүгә карап уен вариантлары: «Тупны ыргыт һәм яшелчәләрне әйт», «Тупны ыргыт һәм транспортларны әйт» һ.б.

Максат: гомумиләштерүче сүзләр куллану бәрабәренә сүз байлыгын киңәйтү; игътибар һәм хәтерне үстерү. I вариант.Уен барышы: Уенны алып баручы бала гомумиләштерүче сүзне әйтә һәм тупны чиратлап икенче балага ыргыта. Ул исә, шул гомумиләштерүе сүзгә керүче предметны әйтеп тупны кире ыргыта. Уенны алып баручы бала: Яшелчә. Балалар: бәрәңге,  кыяр, кишер. Һ.б. II вариант.Уенны алып баручы бала сүзне әйтә, ә калганнар гомумиләштерүче сүзне. Уенны алып баручы бала: помидор, шалкан, баклажан. Балалар: Яшелчә.

3. «Мин 3 хайван исеме  беләм”, яисә «Мин 3 кызлар исеме беләм» уены 1,2,3,4,5, Без күп  белергә тиеш!

 Максат: гомумиләштерүче сүзләр  хисабына  сүз байлыгын киңәйтү, реакция тизлеген, җитезлекне үстерү. Уен барышы: Уенны алып баручы бала тупны идәнгә бәреп: «Мин 3 малай исеме беләм: Айрат, Марат, Булат», -ди. Түбәндәге хәрәкәт  төрләрен кулланырга була: тупны ике кул белән идәнгә бәрергә, ике кул белән тотып алырга; тупны өскә ике кул белән ыргытырга, ике кул белән тотып алырга; тупны уң һәм сул кул белән урында гына идәнгә бәрергә.

 4.“Йорт хайваннары һәм аларнын балалары” туплы уены.

Максат: йорт хайван балаларының исемнәрен белүне ныгыту, сүз ясау күнекмәләрен ныгыту; җитезлек, игътибар, хәтерне үстерү. Уен барышы: Уенны алып баручы бала,иптәшенә тупны ыргытып, йорт хайванының исемен атый, ә ул  тупны кире уенны алып баручыга кайтарганда, бу хайванның баласын әйтә. Төп хәрәкәт: тупны идәнгә бәреп алып ыргыту, идәнгә утырып тупны тәгәрәтү.

 Сыерның баласы — … бозау                                                                                                                              Атның баласы — …  колын

 Сарыкның баласы — … бәрән

Кәҗәнең баласы — … бәти

Этнең баласы — … көчек

Песинең  баласы — … песи баласы

 5. “Нәрсә ничек кычкыра?” туплы уены. Тупны тизрәк тот син, Хайван телен әйт син.

 Максат: сүзлек байлыгын киңәйтү, реакция тизлеген үстерү. Уен барышы: 1 вариант.Уенны алып баручы бала тупны ыргытып хайван, кош исемен әйтә. Ә иптәше, тупны кире кайтарып, хайванның, кошның тавыш бирүен дөрес әйтергә тиеш: Сыер — … мөгери Эт — … ырлый Каз — … каңгылдый Үрдәк — … бакылдый Тавык — … кытаклый Әтәч — … кычкыра Күркә — … гөлдери Сарык — … бәэлди Кәҗә — … мәэлди.

 2 вариант. Уенны алып баручы тупны иптәшенә ыргытып сорый:”Нәрсә ырлый?”, “Нәрсә мөгери?” һ.б. 6. “Нәрсә ничек хәрәкәтләнә”- туплы уены. Нәрсә сикерә, нәрсә йөзә, Нәрсә оча, нәрсә йөгерә? Максат : фигыль сүзлеген баету; фикерләү, игътибар, җитезлекне үстерү. Уен барышы: уенны алып баручы тупны иптәшенә ыргытып сорау бирә, ә иптәше тупны кире кайтарып, сорауга җавап бирергә тиеш. Уенда тупны торлечә  ыргыту алымнары кулланыла. Уенны алып баручы: оча. Балалар: кош, күбәләк, чебен, коңгыз, черки, һ.б.

7. “Хайван, кош нәрсәләр эшли?”  туплы уены. Нәрсә эшли беләләр- Кошлар, балыклар, аслар? Максат: фигыль сүзлеген активлаштыру, хайваннар турында белемнәрне ныгыту; фикерләү һәм җитезлекне үстерү. Уен барышы: уенны алып баручы тупны  төрле алымнар белән ыргытып, иптәшенә бирә, ә ул тупны кире  кайтарганда әлеге хайванга туры килүче эш, хәрәкәтне атый. Уенны алып баручы: эт Балалар: утыра, ята, йөгерә, йоклый, ашый, ырылдый, уйный, тешли,… 8. “Кем нәрсә эшли?” уены. Онытмабыз беркайчан Нәрсә эшли кешеләр.

Максат: һөнәрләр турында белемнәрне ныгыту; фигыль сүзлекләрен баету; игътибар һәм җитезлекне үстерү. 1 вариант. Тупны иптәшенә ыргытып яисә тәгәрәтеп, уенны алып баручы бала һөнәр иясен атый, ә иптәше  тупны  кире кайтарып, әлеге һөнәр кешесенең нәрсә эшләвен әйтә. Уенны алып баручы бала: тозүче Балалар: төзи. Уенны алып баручы бала: укытучы Балалар: укыта. 2 вариант. Уенны алып баручы бала  фигыльне атый, ә калган уенда катнашучылар — һөнәр иясен. 9. “Кайнар-салкын” уены. Авызыбызны зур ачып Без киресен әйтәбез.

Максат: капма-каршы мәгънәдәге сүзләр турында төшенчәне ныгыту. Картиналар буенча: Елга киң, ә гөрләвек … тар. Аю зур, ә аю баласы … кечкенә. Бабай карт, ә малай … яшь. Уен барышы. Уенны алып баручы бала  тупны иптәшенә ыргытып сыйфат әйтә, ә ул  тупны кире кайтарып капма-каршы мәгънәдәге сүзне әйтә. Уенны алып баручы бала: кайнар Балалар: салкын Уенны алып баручы бала: яхшы Балалар: начар. Катлауландыру. Уенчыларга сүзтезмә төзергә тәкъдим итәргә була. Мәсәлән : Очлы пычак. Аяз көн. Тирән күл.

 10.  “Өченче артык” уены. Максат:  сүзләрнең гомуми билгеләрен аера белү күнекмәсен ныгыту; аралашу сәләтен үстерү. Уен барышы. Уенны алып баручы бала  тупны иптәшенә ыргытып 3 яисә 4 сүз әйтә һәм кайсы артык булуын сорый. Мәсәлән: кызыл, сары, баллы. 11.   “Нәрсәнең башы” уены. Кайсы хайванның башы Әйт әле тизрәк тагы.

 Максат: исемнәрнең иялек килешен белүләрен ныгыту. Уен барышы.Уенны алып баручы бала тупны иптәшенә биреп, сорый: “Бу нәрсәнең башы?” Бала: “Бу карганың башы”. 12. “Нәрсә түгәрәк була?” уены. Максат: сыйфатлар хисабына баланың сүзлеген баету; фикерләү, хәтер, җитезлекне үстерү. Уен барышы. Тупны төрле алымнар белән ыргытып, уенны алып баручы бала сорау бирә, ә иптәше тупны кире кайтарып, сорауга җавап бирә. Уенны алып баручы бала: нәрсә озын була? Балалар: юл, елга, бау, җеп, тасма, һ.б.

Требования по проведению дополнительных санитарно-эпидемиологических мероприятий в дошкольных образовательных организациях Республики Татарстан по профилактике новой коронавирусной инфекции.

 1. Проводить ежедневный утренний прием детей воспитателями и (или) медицинскими работниками с термометрией детей и опросом родителей о состоянии здоровья детей с последующим оформлением результатов в журнале.

 2. Проводить ежедневное до начала работы измерение температуры тела у персонала, их опрос о наличии симптомов острого респираторного заболевания (насморк, першение в горле, кашель) как у самого сотрудника, так и у членов его семьи с оформлением результатов в журнале под личную роспись сотрудника.

3. Проводить измерение температуры сотрудников через каждые 4 часа в течение рабочей смены. 4. Обязать сотрудников сообщать о наличии у них и членов их семей симптомов респираторного заболевания (насморк, першение в горле, кашель).

 5. В дополнение к основному изолятору медицинского блока выделить под изолятор отдельное (дополнительное) помещение для временного размещения лиц (сотрудников, детей) с подозрением на заболевание (при возможности и необходимости).

 6. При выявлении лиц с температурой, признаками инфекций верхних дыхательных путей немедленно изолировать больного в изоляторе (или отдельном помещении, выделенном под изолятор), с последующим осмотром врача (при наличии в штате) или до прибытия врача либо скорой медицинской помощи (при отсутствии врача в штате).

 7. Не допускать к работе в детском организованном коллективе лиц старше 65 лет, лиц, страдающих хроническими заболеваниями бронхолегочной, сердечно-сосудистой и эндокринной систем.

 8. Не допускать к работе в детском организованном коллективе внешних (приходящих) совместителей.

9. Не проводить мероприятия с привлечением иных сторонних лиц по проведению мастер-классов с детьми творческой, спортивной, культурной или иной направленности.

10. Обеспечить персонал детского организованного коллектива средствами индивидуальной защиты (маски), в том числе в процессе пребывания их на работе, в коллективе, в пути на работу и с работы с расчетом замены через каждые 3 часа и соблюдать условия их утилизации (поместить в отдельный полиэтиленовый пакет, герметично закрыть и выбросить в мусорное ведро).

11. Обязать сотрудников соблюдать масочный режим в течение рабочей смены.

12. Строго соблюдать принцип «групповой изоляции», в том числе при проведении прогулок на свежем воздухе.

 13. Не допускать смешение детей из разных групп.

14. Не проводить выпускные утренники, праздничные концерты, конкурсы, викторины и другие мероприятия с участием нескольких групп, с участием родителей.

15. Не допускать совмещение работы персонала на несколько групп.

16. Ограничить проведение совещаний, консультаций, собраний с сотрудниками и родителями. 17. Информировать родителей об обязательности соблюдения масочного режима, в том числе в стенах детского учреждения.

 18. Обеспечить допуск родителей в помещения детского сада только в маске.

19. Организовать возможность постоянной гигиены рук сотрудников, детей и родителей с применением кожных антисептиков, с обязательной установкой в санитарных узлах одноразовых полотенец или электросушителей.

20. Обеспечить детей и сотрудников индивидуальными предметами обихода (полотенца, салфетки, посуда и т.п.).

21. Обеспечить проведение обязательной дезинфекции помещений, оборудования, инвентаря, оргтехники и поверхностей с частотой не менее 3 раз в день с применением дезинфицирующих средств, обладающих антимикробным действием на вирусы, согласно инструкции по применению препарата (в том числе ручек дверей, перил, столов, спинок стульев, кроватей, раковин для мытья рук и др.).

22. Обеспечить в конце дня проведение влажной уборки всех помещений с применением дезинфицирующих средств, обладающих антимикробным действием на вирусы, согласно инструкции по применению препарата.

23. Обеспечить обеззараживание воздуха в помещениях пребывания детей и сотрудников (места отдыха, игровые помещения, раздевалки, санитарные узлы, места питания, спальные помещения и т.п.) путем установки бактерицидных облучателей закрытого типа.

 24. Организовать ежедневное проветривание всех помещений длительностью не менее 10 минут через каждые 1,5 часа. В помещениях групповых и спальнях обеспечивать естественное сквозное или угловое проветривание. Сквозное проветривание в присутствии детей не проводить. Не допускать проветривание через туалетные комнаты. Проветривание проводить в отсутствие детей и завершать за 30 минут до их прихода с прогулки или занятий. В помещениях спален сквозное проветривание проводить до дневного сна. При проветривании во время сна фрамуги, форточки открывать с одной стороны и закрывать за 30 минут до подъема.

25. Обеспечить соблюдение сотрудниками дистанции друг от друга не менее 1,5 метров, в том числе в зонах отдыха, на рабочих местах, помещениях приема пищи.

26. Обеспечить рассадку детей в помещениях с соблюдением дистанции друг от друга не менее 1,5 метров, в том числе в помещениях приема пищи, спальных помещениях.

27. Иметь постоянный запас дезинфицирующих средств, обладающих антимикробным действием на вирусы согласно инструкциям к дезсредствам (месячный запас).

28. При организации питания с использованием посуды многократного применения — проводить в конце дня после всех этапов мытья посуды обработку дезинфицирующими средствами в соответствии с инструкциями по их применению с последующим ополаскиванием.

29. В случае отсутствия стационарного места питания для сотрудников — запретить прием пищи на рабочих местах, пищу принимать в специально отведенных комнатах с раковиной для мытья рук (при наличии), при отсутствии – обязательным наличием антисептика для обработки рук и при наличии в помещениях бактерицидных облучателей закрытого типа.

30. Запретить сотрудникам совместные чаепития, при общении – обязательно использовать маску. 31. Приостановить служебные командировки сотрудников в другие регионы и страны, в случае крайней необходимости командировок – обеспечить изоляцию вернувшихся лиц на срок 14 дней. 32. Исключить перемещения сотрудников внутри страны по личным мотивам и контакты с лицами, прибывшими из других регионов и стран (посещение родственников, приезд гостей и т.п.).

33. Обязать сотрудников сообщать о лицах, вернувшихся из других регионов и стран и о лицах, находившихся в контакте с больными инфекционными заболеваниями.

34. Провести с сотрудниками, родителями и детьми инструктаж о мерах профилактики коронавирусной инфекции.

35. Разместить в общедоступных местах памятки по профилактике коронавирусной инфекции